БӨРБАШ МӘЧЕТЕНӘ ЧИРЕК ГАСЫР

                   

          

                                                                 Кайчак еракларга китмәк булам,

                                                                 Алып ялгыз башым, бер башым;

                                                              ...Мөмкин түгел, мөмкин түгел,

                                                                 Синсез калу газиз Бөрбашым...

            Җәлил хәзрәт олы башын кече итеп  туган авылы Бөрбашта мәчет төзелүгә 25 ел тулу уңаеннан узачак бәйрәмгә чакырды... Тантана 2 декабрь шимбә көн ике катлы мәдәният йортында уза булып, фойеда килүчеләрне кайнап торган самавырлар, төрледән төрле чәй ашлары , тәм-томнардан сыгылган  өстәлләр каршылады.  Биредә хезмәт күрсәтүче мөселманча киенгән туташ вә ханымнар бик  тә җитезләр, һәркемне табынга дәшеп сыйлау хәстәрендә, табадан гына төшкән  кайнар коймакларын да  күз ачып йомган арада   китереп  куялар... Читтән килгәнме син, шул авылныкымы, кемнең кем булуын тикшерү, кеше аеру юк, бар да кардәш, үз һәм якын...

         Тамаша залында алдагы ике рәт килгән кунакларга  дип тамгаланган, ә калган барча урыннар авылдашлар өчен.  Беренче сүз мөфти хәзрәткә бирелеп, ул әлеге истәлекле җыенның  Мәүлид аенда, Мөхәммәт пәйгамбәр г.с. туган көнен зурлау  үрелешендә узуын искәртте, мондый  бәйрәм уздыру  зарурлыгына  дәлилләр китереп, һәммәбезне  дә сәламләде һәм тәбрикләде. 

        Русия мөселманнары дини мәҗлесе    мөфтие Әлбир Крганов чыгышы аеруча тәэсирле булды. Ул динне –гүзәл әхлак, дип тәгаенләп, дөреслекнең, хакыйкатьнең  барыбер өстенлек алуын дәлилләү өчен, Мөхәммәт пәйгамбәр г.с. нең үз эшчәнлеген дүрт метрга биш метр мәйданы булган балчык өйдә яшәп башлавын, ә шул чорда Византиядә, Римдә  биек таш колонналы сарайлардагы хакимнәр  үз инануларын таратуын искәртте, һәм   ислам тәгълиматының  җиңүчән табигатенә, һәрдаим үсештә  булуына  басым ясады... Аннары сүзне  Ханты Манси автономияле округы мөфтие, Татарстан мөфтиятенең беренче баш казые Габделхак   хәзрәт Саматовның  улы  Таһир хәзрәт алды. Ул  , әтисененең, үз вәгазьләрендә җырларга, шигырьләргә мөрәҗәгать  итәргә яратуына тукталды, һәм артык коры эчтәлекле,  ялыктыргыч дини мәҗлесләрнең татарларга хас булмавын  искәртте...  

         Җыеныбызда танылган журналист,  дини календарьлары белән  дә танылу алган Фәния Хуҗәхмәт, президент аппараты һәм район хакимияте вәкиллләре дә чыгыш ясап, һәркайсы Җәлил хәзрәтнең дини  эшчәнлегенә югары бәя биреп, киләчәктә дә зур уңышлар теләделәр, яңадан яңа казанышларга ирешүен  юрадылар... Дин юлында активлык күрсәтүче өлкән яшьтәге  авылдаш гүзәл затлар исеменнән чыгыш ясаучы   бер ханым, Җәлил хәзрәт белән аралашу безне унсигез яшьлек  чакларыбызга кайтара, дип  тә, әйтеп салды... Мондый ихлас белдерүне җор телле могътәбәр хәзрәтебез җавапсыз калдырмады әлбәттә,

-  Минем генә әбиләребез белән аралашканда бер дә унсигез яшьлек чагыма йөгереп кайтасым килгәне  булмады, - дип , залда утыручыларның күңелләрен күтәрде...

          Аннары, дини эшчәнлектә аерата тырышлык күрсәтүче авылдашларны бүләкләүгә чират җитте. Иң әвәле мәчетне сызымсыз проектсыз ифрат күркәм гәүдәләнештә төзүгә ирешкән алтын куллы  ир-ат сәхнәгә чакырылды.... Бөрбаш авылы мәдрәсәсен гөрләтүчеләрне бүләкләү чираты җиткәч, Җәлил хәзрәт кереш сыйфатында   мәзәк тә сөйләп алды. “Имеш, ниндидер бина җимерелгәч, кирпечне, комны һәм цементны кулга алып суд каршына бастырганнар . Шунда, цемент,

- Мине азат итегез, мин бу төзелештә гомумән катнашмадым,-дип күрсәтмә биргән. Шуның сыман, - дип дәвам итте хәзрәт, - боларның мәдрәсене ал да гөл эшләтүендә минем  катнашым юк, үзләре тырыша, ә миңа мактанып йөрергә генә кала...

             Сәхнәдә мөнәҗәтләр укуда мәктәпкәчә яшьтәгеләр һәм мәктәп яшендәгеләр сынашты... Балалар , чыгыш ясап чыгып барышлый, хәзрәтнең, “сезгә күчтәнәчләр булачак” дип пышылдавын , алгы рәттә утырганга күрә, ишетеп калдым. Минем артта утырган чапанлы  дүрт биш  кунак хәзрәтнең үзара русча чыш-пыш сөйләшеп утыруын исәпләмәгәндә, кичә  саф татар телендә барды. Ни хәл итәсең, хак булса, мөфти хәзрәтнең мәчетләрдә вәгазьләрнең татар телендә генә узуына фәтва биреп торуына карамастан,   “туган телемдә,  татарча, йөрәкләргә үткәзеп сөйли белмим”, диясе урында, “русча сөйләмәсәң, мәчеткә йөрүче калмый”, дип чыгымчылаучы хәсрәтләр ( хата минеке-Р.З.) дә   дәгъвәт итә  имеш  Казан каласында...

             Минем  бер төгем булган җирдә үзем булган кебек тоярсыз, дигән сүзе булган пәйгамбәребез. г.с.нең, өйлә намазыннан  чәч бөртеген күрү бәхетенә ирештек. Аны , Әлбир  хәзрәт Крганов матур сандыкта алып килгән.    Аннары, янә  аш-су мәҗлесенә дәштеләр. Янәшәмә туры килгән  яңа танышларым “Татарстан яшьләре”н  генә алдырабыз, әгәр бу очрашуны язып чыксаң  тик шунда җибәр, дип колагыма киртләделәр.  Бер, агай,  мәкаләләреңне калдырмый укыйм, “үлгәнче  күреп каламмы шул кешене, юкмы, дип йөри идем,  тәки  морадыма ирештем”, дип аркадан да каккалады...  Юк - юк та   язганыңны укыштыручылар очраштыруы күңелле хәл инде ул... Танылган язучы  Фоат Садриев та, моңарчы алдырмый идем “Татарстан яшьләре”н, синең язмаларны укыйм дип кенә язылдым, дип телефоннан шалтыратып әйтүе  күңелгә хуш килгән иде...          

           Китешли, Җәлил хәзрәтне ничек табып рәхмәт әйтергә икән дисәм, ул инде кунакларны озатырга дип әллә кайчан урамда тора... Чапаннарны  җилтерәтә торган  җилле  иде ул көн.  Вакыт-вакыт урамны тутырып тузан өермәләре дә купкалады.  Әмма  авылдагы бәйрәм  рухына  хилафлык килмәде, карашлар якты, күңелләр шат, күтәреңке булды....

          Җәлил хәзрәт, йомгаклау чыгышында үз чиратында кунакларга , зурлап килүләре өчен рәхмәтләрен әйтеп,  Балтачта өч мәчет гөрләп эшли, тиздән дүртенчесе файдалануга тапшырылачак , дип сөенче алды. Онытып торам икән, анда миңа да сүз бирделәр... Сәхнәгә күтәрелгәч, үзем яшәгән Шәмәрдән бистәсендә  ике мәчет эшли, Мәүлид бәйрәмнәре аш-су мәҗлесләре белән  бездә дә үрелеп уза , ә мин яшәгән йорттан нибары  биш өй аркылы өченче өр яңа мәчет сафка басып килә , эчке эшләре генә  калды, дип мактанасым килде. Соңгы тапкыр  Җәлил хәзрәт,Шәмәрдән бистәсендә халык белән очрашуга килгәч,  бер ханым  аңа, залны яңгыратып иңглиз телендә сәлам бирүен һәм ул да  аңа инглизчә җавап күндерүен, ә сәлам бирүченең аны  мәктәптә инглиз теленнән укыткан  бистәдәшем  Алсу ханым  Әпсәләмова  булуын, тагын әллә ниләр тезәсем килде.... Әмма, Бөрбаш авылына багышланган, Җәлил хәзрәт заказы белән минем тарафтан иҗат ителгән җырны җырларга чыгып басканнарын күргәч, күп  сөйләп залдагыларны ялкытырга яхшысынмадым, хәзрәт китереп тоттырган истәлекле бүләкне алып, аңа һәм бөрбашлыларга рәхмәт әйттем дә, урыныма ашыктым...   Җыр ошады, хәлбуки, минеке икәне искәртелмәсә, көен  танып җиткермичә, кем язды бу матур җырыгызны,  дип сорашкан булуым да  ихтимал иде...Т.Я. 7.12.2017 (тулы версия)