Гүзәллек һәм шөкәтсезлек

Рубрика: Блоглар ( Идел журналы  2016 ел 6 сан)

           Гүзәл Яхинаның Русиякүләм “Ясная Поляна”, “Большая книга” атлы иң затлы әдәбият премияләрен яулаган “Зөләйха күзләрен ача” романы телләрдән төшми… Автор Сабага кайтып, якташлары белән очрашты. Аннары аны җөмһүриятебез президенты кабул итүе хакында ишетеп горурландык.

Язучыны зур уңышы белән Татарстан каләмзатлары да уздырыштан тәбрик итәргә керешер дисәк, көтелмәгән хәл килеп туды, мин тәмамлаган Саба урта мәктәбендә немец теленнән укыткан, безне мәктәп бакчасына җыеп А.Дюма романнары сөйләгән Гыйльметдин аганың оныгы Гүзәлне матбугатка чыгып өер белән “тәрбияләргә” керештеләр…

Барысы да җете милләтпәрвәрләр, һәммәсе судан ак, сөттән пакъ һәм як-яклап милләтне шөкәтсез күрсәтүдә, аны түбәнсетүдә Гүзәлне гаеплиләр, һәм ничек язарга тиеш булуын өйрәтәләр… Гаепләүчеләр арасында Тукай бүләге лауреатлары, фән кандидаты, ветеран, тагын әллә кемнәр… М.Булгаковның “Эт йөрәге” бәяны персонажы Швондер сыман "Бу ниндидер рәзиллек"( “Это какой-то позор”), дип сукранасы килә. Югыйсә, милләт абруен һич тә әлеге роман түгел, ә милләтәш әдипләрнең менә шушындый кыланышы адәм көлкесенә турылый.

Кушканга күрә очсызланумы бу? Киң катлау укучылар яратып кабул иткән, базары югары әсәрне гаепләргә керешү планлы бер түбәнсетү кампаниясеме әллә? Татар әдипләренең форпостларыннан саналган “Казан утлары” журналында һәм “Мәдәни җомга” газетасында роман хакында язмалар асылда авторны гаепләүгә корылышта. Батулланың “Казанские ведомости” газетасында һәм интернет сайтында урыс телендә инде дөнья күргән язмасы татарчага аударылып “Казан утлары”нда (“КУ”) басылып чыгуы да гаҗәп. Бу журналдан миңа, бер басылган язманы, хәтта ул интернетта, шәхси блогка эленсә дә кабат чыгармау турында кагыйдә кабул итүләре хакында хат килгәне булды. Күрәсең әлеге кагыйдә һәркем өчен дә гамәлдә түгел.

Якташымның әсәрен үз аршыны белән тискәре бәяләгән язмасы өчен Батулла әфәнде “КУ”дан гонорар алган тәкъдирдә, журналда, ул язганнар белән килешмәүгә урын бирелмәсә, әлеге басма Гүзәл Яхина иҗатын максатчан түбәнсетү кампаниясендә катнаша һәм хәтта аны финанслый да булып аңлашыла. “Мәдәни җомга” газетасында да газета баш мөхәррире Вахит Имамовның “Тешкә тигән Зәләйха” атлы мәкаләсе (5 февраль, 2016 ел саны) тулы бер битне били. Мәкаләдә ул Гүзәл Яхинаны, аның романын, аның каһарманнарын, әсәрне хуплаучыларны кискен гаепли. Язмасында әлеге автор, тәбикмәк хәтле генә китап чыгарган язучы Гүзәл Яхинаның әсәрен хуплап, Тукай бүләгенә лаек дип белдерә, дип, “Татарстан яшьләре”ндә “Гүзәлнең гүзәл романы” атлы мәкаләмнән чыгып мин фәкыйрьне утлы табага бастыра, дип чамаладым. Чөнки шул ук газетаның, шул ук санында “Мөхәммәт Хафиз, хезмәт ветераны” дип үзен танытучы автор “Лаеклы кызыбыз бар” исемле язмасында баш мөхәррирнең катгый фикерләрен куәтләп, һәм азагынача минем исем фамилиямне төрләндергән…. Ярый, мин тәбикмәк хәтле генә китап чыгаручы булыйм һәм томнар бастырган “медианер” Вахит Имамов, шул аермадан чыгып үзен хаклы санап, шартлы итеп әйткәндә якамнан алып җилтерәтсен дә ди. Әмма аның Гүзәл романын хуплаганы өчен күп кенә халыкара премияләргә ия талант иясе Л.Е.Улицкая мөхтәрәм ханым адресына тузынуы, ни мантыйк, ни әдәп киртәсенә сыймый.

Бар дүрт гамәлле арифметика һәм бар, дифференциаллы, интеграллы югары математика. Ул күзлектән караганда арифметик фикер йөртүче әдәбиятчылар, мөхәррирләр, югары математика белән гамәл итүчене аңламыйлар, орышалар, үз җирлекләрендә хәлләре кадәренчә әдәби мәйданга юлны ябалар. Әдәби жанрларны музыкаль яссылыкта караганда, роман оркестрга салынган музыка булып аңлашыла. Фараздан, күп төрле, классик уен коралларыннан торган тулы канлы оркестр. Анысында, музыкантлар нотага карап, үз партияләрен дирижер җитәкчелегендә уйныйлар һәм музыка аерым партияләр кушылышыннан туа. Һәм бар, берничә гармунчы, яки мондалиначы бер үк көйне бер төсле, хәлбуки кушылышта уйный. Әйтик өч сәгать буе чын композитор язган музыканы оркестр башкарылышында тыңлау рухи ләззәт бирә, тыңлаучыларның күңелләрен күкләргә ашыра, галәмнәр иңләтә, ә шул вакыт буе гел бер мотивка тальяннар шыңгырдату, гәрчә ул бик милли булса да сары сагышларга салачак, укшыта башламаса, рәхмәт укырсың. Әле бит алар шыңгырдаткан нәрсәләр “Болгар” радиосы тапшырган такмакка корылышлы, оранжировкасын бер үк калыпчы тәпәләгән игезәк эшләнмәләрдән ерак китми… Галәми оркестр музыкасына ирешкән иҗатчы язучыларыбыз дип Мөхәммәт Мәһдиев, Габдрахман Әпсәләмов, Адлер Тимергалин һәм Әмирхан Еникиләрне санарга мөмкиндер, дип саныйм… Ләкин бүгенге күпчелек төрле премия лауреатлары иҗат җимешләре оркестр башкарган музыкага түгел, ә бер мотивка гармун шыңшытучылар кушылышындагы эшләнмәләре белән дан казана, дип саныйм. Шыңшытучылар бик милли, бар да чигүле түбәтәйдән, читекчән, буй-сыннары, төс кыяфәтләре дә бер чама… Ә безнең филолог тәнкыйтьчеләр менә шундый “концерт”ларны мактап язуга махсуслашкан район газетасы хәбәрчеләрен хәтерләтә …

Мин инде татарда тәнкыйть беткән, әдәби басма тиражлары төпкелгә укталган шартларда Тукай кирәкле шәй санаган жанр үзара макташуга гына кайтып калган, дип саный идем. Әдәби журналда шунда эшләүче, идарә составында торучы тар даирәне мактап мәкалә бастыру филолог-тәнкыйтьчеләргә галим-галимәлекләрен раслау чарасы булып куйды. Мәнфәгатьләр уртаклыгы нигезендә филолог-тәнкыйтьчеләр һәм җимле тагаракка тиенгән тар даирә язучылар берлеге хасил булды. “Тәнкыйть” мәкаләләрендә индусларның мантрасы сыман кат-кат ранжирга салынган тар даирәне телгә алу кагыйдә булып китте. Тар даирә олы ифрат нәфесле булып чыкты, зур премия алгач та тынычланмыйча, һәртөрлесен, хәтта район дәрәҗәсендәге вакларын да уру хәстәрендә… Татарстан гимны тексты белән килеп чыккан матавык, “Туган ягым” җырының сүзләре авторы мәрхүм шагыйрь Рамазан Биктимеровны кырыйда калдырырга азаплану, ике йөз мең сум хак билгеләп, текстка конкурс игълан итү, аннары шагыйрьнең кызы әтисе хокукын якларга алынуы сәбәпле үзгә текстны аныкы итеп күрсәтү кебек хәлләр күңелләрдә сагыш уятты. Ярый ла текст өчен билгеләнгән сәрмаяны Рамазан Байтимеровның мирасчысы тулаем алган булса? Әгәр ул гонорар бәгъзеләр өлеш каерган булса, бу хакта детектив роман гына язасы кала…

Әллә соң тар даирә аерым бер җирлектә Язучылар оешмасын, ирекле иҗатчыларны ранжирга салу аша бер төрле генә уйлаучылардан торган сектага әверелдерү хәстәрендәме? Уртак фикергә каршы төшүчегә төркем белән ябырылу очракларының чишмә башы әнә шул ранжирлашуга барып чыга шикелле? Менә шул ранжирлашу күзлегеннән караганда үзләрен “бөек” санаучыларга Гүзәл Яхинаның “чират бозып” Русиякүләм уңышка ирешүе котчыккыч гаделсезлек булып кабул ителде, кебек? Алар фикеренчә, Русиякүләм бүләкләр Татарстанда мөмкин булган барча премияләрне, исемнәрне, титулларны алып бетерүчеләргә тиеш… Нәтиҗәдә талантлы якташыма төркем белән ябырылу һәм аны гаепләү күренешенә юлыктык. Әйтергә кирәк ямьсез, Татарстан өчен хурлыклы күренеш. Рәссам булсам, мин бу хакта картина тудырыр идем… 10 март көнне Татарстанның милли музеендагы җәнҗаллы очрашу җирлегендә төшергәндә ул шактый тәэсирле чыгар иде.

Милли хисләр белән уйнау, милләт атасы вә анасы маскасы киеп, Гүзәл Яхина әсәре милләт дәрәҗәсенә хилафлык китерә, дип сыктауларны, интернетта язышучылар “крокодил күз яшьләре” дип кенә кабул итте, дип санарга рөхсәт итегез. Минемчә, роман үзенчәлекле тест ролен үтәде. Зарурсыз китаплар чыгару, аларны китап кибетенә кертми генә китапханәләргә озату, берөзлексез, озын-озын романнар белән дәүләт химаясындагы әдәби журналның мәйданын үзләштерү аша гонорар, исемнәр, премияләр, титуллар алуны көйләгән төркемнең, бәлкем аны тар даирә дип тәгаенләү дөрес булыр, халык әдәбият укымый дип акланулары ялган икәнлеге, язганнарының әдәбият белән уртаклыгы чамалылыгы фаш булды һәм шул кытыкларына тиде шикелле. Мондый укталышлар элек тә булгалады. Әйтик Диас Вәлиевнең интернетка да эленгән “Чужой” романы шул хакта. Хәтерлим, дини мәнфәгатьләр өчен җан атучы сыйфатында гаепләр аша балалар язучысы Гариф Гобәйнең без яратып укыган әсәрләре дәреслекләрдән алынды. Кемнәр файдасына икәнен әдәбият дәреслекләре “әйтә”. Анысы барып чыккач, милли мәнфәгатьләр өчен ут йотучы сыйфатында, иҗаты зарурлыгы илкүләм танылган шәхескә Габдрахман ага Әпсәләмовка бәйләнүләр дә булды. Күптән түгел узган Мәхмүт Кашгарый исемендәге бәйгедә Айгөл Әхмәтгалиеваның Татарстанда – беренче, Бакуда икенче урын алган һәм “КУ” да басылган “Капка” хикәясе татар милләтенең, бигрәк тә татар аналарының рухи шөкәтсезлеге һөнәри тәнкыйтьчеләрнең дә, фән кандидатларының да, Тукай бүләге лауреатларының да тамчы да исләрен китермәде һәм тешләрен дә сызлатмады. Күрәсең ике япьле стандарт белән сәясмәннәр генә эш йөртми…

Шунысы факт, бәясе алты йөз сум торган Гүзәл язган китапны хәтта авылларда сатып алалар, йотлыгып укыйлар, бәхәсләшәләр.

Гаепләүчеләр якташымның искиткеч зур уңышын аңлату өчен нинди генә сәер фаразлар калкытмасын, китабы сатылмаса, табыш китермәсә аны илебездә зур тираж белән басмаслар, һәм дөньяның бик күп телләренә тәрҗемә итеп азапланмаслар иде… Зарурсыз каләмзатлар мәсъәләнең бу ягын гомумән белмәмешкә салышалар. Рус әдибе Юрий Поляковның “Әсәр язучы язучы түгел, әсәре укылучы – язучы” дигән сүзе бар… Бу яклап караганда, безнең әлләкем саналучыларыбызның күбесе Зифа Кадыйрова янәшәсендә дә язучы булып санала алмый. Татарстанның мәдәният министры да бер чыгышында, “бездә иҗатчылар әле һаман “мин иҗат итәм, дәүләт түләсен” координатлар системасында яши, дип юкка гына сыкрану белдермәгәндер…

Әлбәттә, Гүзәлнең бу әсәре баш калкытучы сталинистларга да кәкре сукты. Шуңа күрә әлеге авторга кизәнүләрне кара көнләшүгә генә кайтарып калдыру дөрес үк булмаска да мөмкин. Һәртөрле бүләк алуда, дәүләт химаясындагы әдәби мәйданны үзләштерүдә алгы сызыкта торучы тар даирә язганнарга, аларны ару күрсәтүче филолог “тәнкыйтьчеләр” мәкаләләренә бәйсез экспертиза уздырасы иде. Төркем тарафыннан мошенниклык гамәле шәйләнмиме бу ыгы-зыгыда? Гүзәл Яхина романына оешкан төстә ябырылу шундый шикләнүләрнгә дә җитди урын калдыра, ләбаса. Роман авторы Тукай премиясенә лаек дип белдерү аерата ярсытты бәгъзеләрне. Әйтерсең, андый премияләр үз кешеләргә генә юнәлтелә һәм үзара бүлешенә. Инануымча, әдәбиятыбызны бетемсезлеккә, җырыбызны чүпкә күмелүгә дучар итүчеләр барысына да гаепле итеп Гүзәл Яхина һәм аның Зөләйхасын калдырмакчы… Аларга иярүчеләр ихластанмы, рияданмы, чәпчи, аңлый торган түгел…

Үзләрен “кашка тәкә” санаучыларның иҗатлары гына түгел, Гүзәлнең йотлыгып укыла торган романы да милләтебез имиджын үзгәртә алмый. Ягъни, каләм ияләре үзләрен иҗтимагый тормышта хәлиткеч роль уйныйбыз, дип саташа күрмәсеннәр. Аны көннән-көн Казанның гүзәлләнүе, җөмһүриятебездәге эш уңышлары, чын иҗатчылар, чын хезмәтчәннәр, бүләкләр, исемнәр белән терәтеп, өреп кабартылган иҗатчылар түгел, ә асыл талантлар үзгәртә. Урыс начар уйлар дип, тискәре образлар тудырудан да куркырга кирәкми. Безгә әле милли кабәхатләребезнең чын йөзен ачасы да ачасы. Моңа киртә булып торучы даирәне дә онытмыйча…

51

Комментарийлар

Милэушэ
Апр 17, 2016 @ 14:14:50

шэп язылган, кушылам

ПОКУШЕНИЯ НА ЗНАЧЕНИЯ И СМЫСЛЫ ?

         В интернете, на общем  портале Татарстанских журналов «Мәгариф»(Образование) и “Гаилә һәм мәктәп” (Семья и школа) размещен “Новый толковый словарь татарских имен» из 3000 слов, с  хитрой припиской «Словарь составлен на основе лексики произведений татарских писателей и поэтов (с 13 века по настоящее время), на материале периодической печати и татарских учебников по различным отраслям знаний». Я  являюсь членом СП РТ с 2005 года, и спешу сообщить, о том, что к этому ноу-хау не имею никакого отношения и не горю желанием разделить ответственность инициаторов сомнительной затеи. Что интересно, идентичные словари по татарским именам так же появились   на сайтах «Умма»  мусульман, и KAZANLADY.RU, как там утверждается, не много , ни ало, а специально для прекрасной половины человечества.

              Что характерно, все представленные словари ссылаются на один и тот же источник, на книгу Г. Саттара Мулилле( Гумара Фаизовича Сатарова) "О чем говорят татарские имена?"  изданный в г. Казани издательством "Раннур", 1998году на  488 страницах. Открываю предлагаемые словари на сайтах интернета для татарских имен, и обнаруживаю  весьма странные для  нынешнего поколения татар  образцы, как Бабахан, Бабахужа, Бабажан, Багыш, Барак и тому подобное.  В гуще такого мутного потока  иногда мелькают и знакомые имена и псевдонимы некоторых современных  деятелей  РТ. Например такие :

Рабит - (муж.) (араб.) Связной.
Разиль - (муж.) (араб.) Избранный.
Рафис - (муж.) (араб.) Заметный, популярный.
Рем (Рим) и Римма - (лат.) От города Рим, или рус. вариант революция мировая.
Риза, Рида - (муж.) (араб.) Избранник.
Роберт и Робина - (анг.) Прелестный.
Рустем - (муж.) (перс.) Богатырь, герой.

               Может   ошибаюсь, но «Рабиту», литературному псевдониму  (тахаллус ) 

Роберта Мухлисовича Батуллина, который  недавно отличился критикой романа Гузель Яхиной «Зулейха открывает глаза» удостоенный высших литературных премий России аж в  двух изданиях «Татмедиа» на русском и татарском языках, статус татарского имени  придан несколько преждевременно.  Ведь  псевдоним есть псевдоним, если только не оформлен юридически как имя, взамен   данному  родителями, а также, если только читатели не стали нарекать  своих отпрысков   литературным псевдонимом своего любимца…

               А что, если  имя поэта Рафиса Курбана вошла в словарь  в его бытность председателя Союза Писателей РТ,  а имя нынешнего  председателя остался за бортом ,так как   инициаторы новшества , явно из числа нынешней литературной братии РТ  не предполагали, о том, что  драматургу Данилу Салихову светит такая честь.

                 А теперь разрешите обратиться  к  источникам. В толковом арабско – татарско - русском словаре о заимствованиях,  изданном 1979 году ( авторы К.З.Хамзин, М.И.Махмутов, Г.Ш.Сайфуллин) , которого   еще называют словарем академика Мирзы Махмутова, “рабита”  переводится  как  связь, связующий двух предметов нитка, веревка, а “рабыйт” – связующий, соединяющий, союз, лига ,  а вот “рәзил”( буква “ә” это мягкое “а”) означает “низкий”, “позорный”, “порочный. Кстати, фонема “ә” передвинулась с конца алфавита на второе место, за буквой “а”, в результате упорной борьбы наших национальных патриотов – депутатов, возможно с  бессменным, со времен перестройки  депутатом Верховного Совета РТ Разилем Исмагиловичем Валиевым во главе, который возглавляет  Комитет Государственного Совета Республики Татарстан по образованию, культуре, науке и национальным вопросам.  

               В толковом словаре ”Татарский мир”  изданный в Казани  издательством “Мәгариф” в 2007 году  в объеме 575 страниц, “рәвабит” означает “связи”, “рабыйт” - “связной”. И нет там никаких фонем таких как  “разиль” или разил.   Но есть “резил”, который означает – “позорный”, “риза” и “рази” -  “быть довольным, покорным, согласным”. То есть об избранности речи нет и помине. Может быть, по логике   составителей словарей , поскольку  наши депутаты,  избранники народа, члены партии “Единая Россия” как правило во всем соглашаются с исполнительной властью( даже при принятии закона  № 309 , поставивший  наш родной язык в сложное положение), такие качества как согласие и, покорность следует приравнять  к избранности, предполагая, что, они и являтся  условием быть избранными.... 

             ”Я обратился к разным словарям братских тюркских народов. Ни башкирско-русском словаре  от 1958 года изданный в г.Уфе, ни в киргизско- русском словаре, изданном в Москве в 1965 году, ни в киргизском толковом словаре, изданном в г.Фрунзе в 1969 году,ни в кумыкско-русском словаре изданном в Москве в 1965 году, таких понятий как “рабит”,”батулла”, “разил”  не обнаружил.

                 В полном  арабско-русском словаре от 1963 года в арабской транскрипции РЗИЛ (гласные буквы  отмечаются  надстрочной и подстрочной черточкой, а иногда и без черточки,  согласно правилы  таджвид) – «подлый». Других толкований нет.  В словаре для турецких школ издательством «Мерчек» в г. Стамбуле , где указан  составителем  Рашит Куру, тел (0212)512 37- 55,  Rabita переводиться как “связанное нечто”, “веревка”, а rezil  означает низкий, подлый.  А русско-турецком и турецко- русском словаре изданный в г. Минск издательством “СОЛ” в 2000 году также имеются  тюркские, в том числе татарские  имена. Но и там нет никакого  “Рабита”, но за то есть действующие имена, например  “Ракип” – который  означает –конкурент, а  “ракипсызлык” – монополию, а  “рашит” - “совершеннолетний”. Слово   rezil  в переводе с турецкого, пришедший с арабского языка, и тут  представлен как  позорный,  а rezillek  - позор.

         Как известно, встречаемое окончание в татарских именах “улла”  означает Аллах. Например популярное в прошлом веке татарское имя Тухбатулла (Тухбат + улла)   в переводе с арабского -  “дар Аллаха.   При образовании татарских фамилий в советское время  длинные имена с религиозным подтекстом подвергались секвестированию. Таких метаморфоз полно, начиная с фамилии первого президента Татарстана, о котором он и сам писал. В  деревне Юлбат,где я вырос, например, Каримуллу сокращенно звали Кармэ, Хабибрахмана – Хайби, школьного товарища Хурматуллу из села Сатышево  –Хурми, и.т.д. Отсюда рукой подать   фамилиям Хайбиев, Кармиев, Хурмиев и.т.д.

         Никогда не встречал носителя такого имени как Батулла и не слышал о таковом. Батулла, звучит как  “Бату Аллаха”. Бату , как известно  имя Батый хана, который не был мусульманином и пристегивание к его имени подобное    окончание некорректно.  В тех сайтах  есть также предположение Н.А. Баскакова о  слове “бата” на монгольском языке который возможно имеет значения  “надежный”, “сильный”,  “постоянный”...

           Но татары не монголы, не были таковыми, с чем уже согласились  наконец то  русские историки, что отразилась  и на школьных учебниках истории. Поэтому раскроем-ка Татарско-русский словарь, выпущенный Академией наук СССР издательством “Советская Энциклопедия”, в Москве, в 1966 году. По этому словарю понятие БАТУ означает: 1) тонуть,утонуть,затонуть,потонуть;

2) вязнуть,завязнуть,увязнуть; IIувязание;3)залезать,залезть,влезть( в долги)

4) западать, запасть (в глазах) 5) заходить, зайти,закатываться,закатиться

(о небесных светилах)II закат,заход; 6) пропадать,пропасть; ките дә батты ушел и пропал; 7) пачкаться, запачкаться, мараться, замараться в чем либо; корымга батты он запачкался в саже <> наданлыкка бату закоснеть в невежестве, батып керү вдавливаться, втискиваться.

           Однако Всевышний  вездесущ,  которому  закатываться куда-либо и или втискиваться во что- то  не пристало... И поэтому, имя Батулла при такой  трактовке априори не состоятелен.

           А вот  по утверждению упомянутых сайтов   «Батулла»  берет свое начало от названия мечети Кааба! А чтобы понять значение слово «Батулла» предлагается  обратиться к понятию «Бейтулла»...   То есть, четырех угольного черного камня, вокруг которого проходят миллионы мусульман,  ежегодно совершая хадж.  Жаль, что ,  в  полном арабско - русском  словаре от 1903 года, который имеется у моего родственника я не обнаружил подтверждение такому варианту. И слово «разил»   там почему то не значится как   «избранник»  или «избранный»…  Невольно приходит на ум термин «новояз» из антиутопии Джорджа Оруэлла «1984». Если  вольно обращаться с понятиями, то можно дойти до чего угодно. Есть арабское слово батыйл –порочный, есть турецкое будала –тупой. И если к  ним пристегнуть улла, с целью образования нового имени или псевдонима, никакого противоречия не возникнет, ибо у Аллаха могут быть всякие рабы, в том числе  и тупые, и порочные.             Или вот еще что. Слово  «раши» в переводе с арабского означает взяткодатель, а   «Рашид» в переводе с того же  арабского языка  «идущий правильным путем», «разумный». Арабский язык сказочно богат, там каждый нюанс в слове, интонация, ударение меняет смысл и суть… Если  по английский «раша» это –  Россия , то «Рашат», «Рашит» или «Рашида» можно интерпретировать, чтобы означали на английский манер «россиянин» или «россиянку», а на арабский  лад – взяткодателей? Так что ли, господа, продвигающие “словарей татарских имен”?   Тем более, понятие “связной”, думаю, легко можно  расширить, за счет арсенала просторечия, добавив популярное понятие   “стукач”... А слово иммунитет можно притянуть за уши до “имине тот”, что по татарски означает “держись за сиськи”. Конечно при большом желании можно связать и “парашу” с “парашютистом”, ибо при свободном падении всякое может случиться...

           Я  сомневаюсь, что современных родителей сильно вдохновляет предлагаемые  образцы в качестве татарских имен... Такие словари, на мой взгляд, могут  заинтересовать разве что наших доблестных оперативников для обозначения своих, так сказать,  добровольных помощников..

              Я не филолог, имею техническое образование и  не могу претендовать на истину в последней инстанции в данной области. Просто мне интересно найти разумное объяснение возникшим  сомнениям. Из предлагаемых 3000 имен, я коснулся  лишь некоторых.   А наверное, чем дальше лес, тем больше дров...Очень надеюсь, что  статья заинтересует читателей, и будут даны  компетентные разъяснения по поводу возникших моих страхов, которых    пытался тут  изложить.   Не хочется думать, что за затеей издания подобных ноу – хоу просматривается всего лишь попытка услужить   некоторых  товарищей по перу, чтобы ,как и свои кумиры собирать урожай разных премий, наград, званий и тому подобное регионального значения, не брезгуя и наградами районного уровня, с думой «лишь бы не доставались новым, молодым, а после нас хоть потоп…»     А что, если  не далек тот день отмены исконного   смысла и значения  слов  и замены  их, с учетом предложений и поправок заинтересованных лиц,  через парламент РТ?…

          Слышал , что газета “Коммерсантъ” проводит ежегодно конкурс “Лизость тела” , где отмечают выдающихся подхалимов. Возможно представители и нашей республики также имеют  шансы отличиться  на том самом  конкурсе.

Җыр сәнгатендә әкияти могҗиза

        СССР чорындагы Казахстанны җитәкләгән Динмөхәммәт Кунаевны якыннары, шул исәптән, Брежнев та “Димаш” дип кенә йөрткәннәр. Минем сүзем исә Казахстанның икенче Димашы – Димаш Кудайбергенов исемле 22 яшьлек җырчы турында. Аның әти-әнисе Казахстанның халык артистлары, егет үзе “Славянский базар” җыр конкурсында беренче урынны яулап, туп-туры дөнья сәхнәсенә атлаган. Аның Кытайда узган җыр конкурсында ясаган чыгышларын интернеттан карадым. Кытай тамашачылары егетнең төрле телләрдә җырлаганын онытылып, кайсы күз яшьләренә тыгылып, кайсылары гаҗәпләнүдән авызларын ябарга онытып, әсәрләнеп, таң калып тыңлыйлар.

Минем өчен кардәш халык вәкиле Димашның җырлавы белән танышу гаҗәеп бер ачыш булды. Йә Хода, булса да булыр икән егет солтаны! Ничек кенә мактасам да, әлеге җырчының аһәңле тавышын, моңын, осталыгын укучыларга җиткерә алмамдыр. Аны мактаучыларга кытлык юк. Менә интернетта аның иҗаты турында берничә фикер: “Бүген Димашны беренче тапкыр ишеттем. Аны талантлы, тавышы искиткеч дию – берни дә әйтмәү. Ул йөз елга бер туа торган суперталант. Аны Америкага, тагын әллә кайларга чакыралар. Ул дөньяны сугышлардан коткарачак”. “Иге-чиге юк шатлык: күктән могҗиза иңде! Дөньяда яңа талант пәйда булды. Афәрин, Казахстан!” “Фәрештә җырлавы. Гадәти булмаган башкарылыш, сүзләрен аңламасаң да күңел түрләренә үтә”. “Дөньяда иң матур тавыш! Яхшырагы була алмый!”
21нче гасыр төрки халыкларыныкы булачак дип каяндыр укыган идем. Күрәсең, белеп язганнар. Безнең дә бит Сәйдә Мөхәммәтҗанова, Эльмира Кәлимуллина, Динә Гариповаларыбыз ил күләмендә йолдыздай балкыйлар. Аңа кадәр Алсу үзенең моңы белән таң калдырган иде. Алардан алда Софья Гобәйдуллина һәм Рудольф Нуриев дөньяны талантлары каршында баш идерде. Әгәр Рөстәм Яхинга дөньякүләм аренага чыгу юллары үз вакытында ачылган булса (ә аны консерваториядән эшеннән азат итәләр), ул да талантына лаек дәрәҗәдә танылган булыр иде.